1
Nakurtlik Olloyorboy
ota ruhiga bag‘ishlanadi
Quturgan to‘lqinda suzayotgan kemadek
Chayqalib-chayqalib borar yo‘lovchi.
Toshlar ayqash-uyqash.
O‘yilgan ko‘zlardek o‘nqir-cho‘nqir yo‘l.
Ikki taraf tepalar – go‘yo o‘lik tuyalar.
Adir qoyalari –
Bamisli langarlar.
Har yer – har kavaklar
Og‘izlari lang ochiq.
Qay bir yerin chirmab olgan changallar,
Xuddi o‘sib yotgan chipqonlar.
Asrlarni qaritgan
Sertirnoq toshlarni borar bosib yo‘lovchi,
Go‘yo dorda ketayotir u.
Tegrasida esar shamollar,
Turar o‘lim yonma-yon.
O, yo‘lovchi shiddatkor,
Xudo unga madadkor,
Beshbarmoq qoyalarin quchmoqqa.
Orzu qanotida uchar u.
Ana,
Manzil ko‘rinar alhol,
Shundoq yaqindan
Changallarin cho‘zar qoyalar…
Ne tong,
To‘rt taraf tog‘ o‘rmoni –
Yovvoyi daraxtlar suroni.
To‘lg‘anib yotar qamishzor…
Uni ilonlar,
Chayonlar,
baqalar,
bo‘rilar,
ayiqlar,
tulkilar aylagan makon.
O‘ylar girdobiga cho‘mar yo‘lovchi,
Tin oladir po‘lat kabi og‘ir.
Beshbarmoq qoyalariga tikilar Yo‘lovchi,
Mehri tovlanar Quyoshdek.
Ichida uyg‘onar ovchi,
Bas, ko‘ngli sari borar u…
Ado bo‘lar to‘qayzor,
va chekinar yovvoyi maxluqlar.
Ilonlar do‘st bo‘lur,
Tovushqonlar bo‘lur do‘st.
Beshbarmoq qoyalari olar bag‘riga.
O, Nakurt tortadir sehriga.
Tortadur g‘aroyib mehriga.
Bas endi,
Bas, endi Yo‘lovchi emas, u.
Unga makon,
Unga jon Nakurt!
Unga jon Nakurt!
Shoir bolaligi
2
Javzo quyoshi ostida,
Egnida terlik,
Jikkakkina bola
Toshlardan toshlarga sakrab,
Qo‘y-qo‘zilar ortidan uchar.
Soyabon boshida oq bulut,
Oppoq bulut.
Qarigan tog‘larni quchar
Labidan taralgan nay sadosi.
Huv, pastda esa,
Bosh urib toshlarga
Qaygadir oshiqar telba soy,
Cho‘qqilardan qaytur aks sadosi.
Cho‘pon bola,
Tog‘lar adosi.
Suruv haydar,
Yo‘qdek Vaqt ibtidosi.
Ana,
Quyosh yonboshlar ufqqa,
Sochib alvon lolalar.
Qo‘nar oqshom Borliqqa,
Qanot yozgan qarg‘adek.
Chetan devor ichiga
Cho‘pon bola qamar qo‘y-qo‘zilarin.
Endi,
Oyning oydin yog‘dusida
Tog‘lar ila so‘zlashur,
bo‘zlashur.
Ajab,
Har so‘ziga tirmashur qofiya
Misoli zanjir.
Vujud-vujudidan qaynar tuyg‘u,
U balki
baxsh etib ona tog‘larga
To‘qir she’r.
U balki
Bobosi yodlatgan Yassaviy,
Navoiy,
Mashrabdan o‘qir she’r…
Tun yarmidan oqqanda,
Yulduzlar hayrat-la boqqanda,
Bosh qo‘yib toshlarga
Tog‘dek orzulari og‘ushida uxlar.
Uning-la tonggacha kaftida uxlaydi ilon.
Kapalaklar,
To‘rg‘aylar,
G‘urraklar qanoti sasidan uyg‘onar sahar.
Yana cho‘qqilar sari,
Quyosh nurin simirib sutdek,
Suruv haydar.
O, uning qalbida tog‘larga boshqacha mehr
Va chirmab olgan g‘aroyib sehr.
Bir kun mashhur shoir bo‘lar u,
Ko‘zlarida ko‘rdim She’riyat qasrin.
Bir kun yuragining tub-tubidan otilgay vulqon,
She’rga cho‘mar Nakurt tog‘lari butkul.
YoZ
1
Saraton…
O‘t-o‘lanlar sarg‘aygan,
Tog‘lar boqar mung‘aygan ko‘yi.
Qo‘y-qo‘zilar ma’rar,
Sukunatning buzilgan uyi.
Qanotlarin qoqadi kaklik,
Balki cho‘qqilardan topadi orom.
Soyada mudraydi it sho‘rlik,
Tushovda ot depsinar beorom.
Issiqning damidan chatnaydi toshlar,
Nakurtsoy bo‘yida gullagan yalpiz.
Yaktakda nuroniy bosh qashlar,
Qum yo‘lakda ilon qoldirgan yorqin iz.
Ajab,
Bir tarovat ila kechar tog‘larda yoz,
Matoga sig‘maydi manzarasin chizsam gar.
Men o‘tli nafasim rostlab bir oz,
Yoz suvratin yuragimga ko‘chirishim muqarrar…
2
Yoz,
Yomg‘ir quydi sharros.
Yo falak,
Ko‘nglim osmonini bosdi
Qora bulutlar.
Ruhim tog‘laridan uchdi burgutlar.
Jildirab cho‘qqidan sariq jilg‘alar,
Saraton iforin taratdi.
So‘ngra,
Osmon niliy ranglarga bo‘yala,
Cho‘g‘li quyosh ko‘rsatdi bo‘y-bastin…
Ajabo,
Ko‘nglim ham yorishdi osmonday
Tog‘ havosin tuyib.
3
Nakurt.
Hansiraydi havo.
Hansirar tog‘u toshlar…
Bunda Quyosh yonar.
Sukunatga cho‘mgan bog‘lar
Tilla mevalarin ko‘z-ko‘zlar.
Hassaga tayangan daraxtlar poyida
Qirmizi olmaga qo‘l cho‘zar
Yalang‘och bolakay entika.
Biroq yetmay intiq qo‘llari
Qichqirib uyg‘otar Nakurtni.
4
Nakurt oqshomlari…
Bo‘lurman oshiq,
Serjilo yulduzlar raqsga chorlar.
G‘arib yuraklarda uyg‘otadi ishq,
Yozgi kechalar, o, kunduzday porlar.
Naqadar go‘zaldir tog‘lar soyasi,
Shabboda ko‘ksimga bosh qo‘yar mayin.
Tonggacha tugamas tog‘ hikoyasi,
Azim soy charchamas chalishdan nayin.
Sehrga bog‘landi oshufta ko‘nglim,
Ichimdan vulqonday toshar hayqiriq.
Uchib cho‘qqilarga qush kabi ruhim,
Sayraydir,
sevgidan kuylaydir qo‘shiq.
5
Tog‘lar quchog‘ida durkun cho‘zgan bo‘y,
Oq teraklar,
Go‘yo yam-yashil dunyo.
Yaproqlari chalar bir g‘aroyib kuy,
Tunlar og‘ushiga tushar Surayyo.
Yoz…
U tog‘liqlarga berar ko‘lanka,
Yonayotgan oftob selida o‘ktam.
Teraklar bo‘ylari adl va tikka,
U tog‘liq yigitlar singari ko‘rkam.
6
Qari xarsang panohida
Bo‘y cho‘zibdi,
Yozgi bulut –
Oppoq gul.
Baxsh etar
Epkinlar unga halovat.
Yoz nafasi
Baxsh aylar jon.
Zero,
Go‘zallik ulaydi toshlarga Gul.
7
Oftobning o‘tli nafasida
Tog‘liq bola yo‘rtar eshagin.
Voh,
Poyida xarsanglar.
Qayoqqa ketmoqda, yohu?
Ergashtirib soyasin
Ko‘ngli sari borayotir u!
8
Nakurtda
Yong‘oqzor o‘sar tog‘lardek baland,
Shoxlari zalvorli,
Yaproqlari yam-yashil.
Orom olar qo‘ynida yoz shamoli.
Toshlarni chirmagan tomirlari baquvvat.
Shundanmi,
Toshlardek badani ham metin.
Shundanmi,
Ashaddiy bo‘ronlar sindirolmas.
Shundanmi,
Novdalarin urolmas chaqmoq.
Shundanmi,
Tik tepasida Quyosh har kuni,
Shundanmi,
Oy bag‘rida quvnar har tuni.
Shundanmi,
Ustida bulutlar yig‘lar.
Shundanmi,
Poyida ariqcha jildirar.
Shundanmi,
Shoxida belanchak –
Qiqirlar bolakay!
Tursun Ali
1952 yili tug‘ilgan. Toshkent davlat universiteti (hozirgi O‘zMU)ning filologiya fakultetini tamomlagan.
“Zangori ovoza”, “Yurakdagi so‘zlar”, “Yorug‘ kunlar”, “Yolg‘izim”, “Uyg‘oq sukunat”, “Tuyg‘ular rangi”, “Sokin hayqiriq”, “Saylanma”, “Qush pati”, “Qor shu’lasi”, “Turnalar yo‘li” kabi kitoblari nashr etilgan.